สอนลูกอย่างไร? ให้รู้จักการปรับตัวเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลง

สอนลูกอย่างไร? ให้รู้จักการปรับตัวเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลง

ดร. อภิรมณ อุไรรัตน์

 

พร้อมหรือยัง?
…… กับการเปลี่ยนแปลงให้ทันยุคสมัย

…… กับการปรับตัวให้ทันกระแสสังคมโลก

 

เราทุกคนทราบดีอยู่ว่าสิ่งที่แน่นอนที่สุดในชีวิตคือการเปลี่ยนแปลง The most constant thing in life is change ดังนั้นหากจะเปรียบเทียบคุณสมบัติของบุคคลที่ประสบความสำเร็จกับบุคคลที่ไม่ประสบความสำเร็จในชีวิตแล้วนั้น เราจะพบว่าศักยภาพในการปรับตัวคือคุณสมบัติที่สำคัญมากกว่าความฉลาดหรือ IQ การฝึกให้ลูกรู้จักว่า ชีวิตคือการเปลี่ยนแปลง การอยู่รอดและความสุขของชีวิตนั้น คือ การรู้จักอยู่กับปัจจุบันและการปรับตัวให้เป็น การปรับตัวกับภาวะโลกและภาวะสังคมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาในทุกมิติ จะทำให้เราเรียนรู้ที่จะยอมรับสิ่งต่างๆที่เข้ามากระทบชีวิตได้ดีขึ้น ยกตัวอย่าง เช่น คนที่ปรับตัวได้ดีจะสามารถรับมือกับอุปสรรคได้ เป็นผู้นำได้ดีและสามารถเรียนรู้ได้เร็วกับเครื่องมือการสื่อสารหรืออุปกรณ์ที่ทันสมัย

เรื่องการศึกษาก็เช่นกัน ศักยภาพในการปรับตัวและความยืดหยุ่น (Flexibility and Adaptability) คือสององค์ประกอบที่จำเป็นสำหรับศตวรรษที่ 21 ในงานวิจัยที่ทำโดย Journal of Educational Psychology 2019 พบว่า องค์ประกอบที่ทำให้เด็กมีความสุขในการเรียนและการใช้ชีวิตโดยรวมมาจากศักยภาพในการปรับตัวของเด็กเป็นสำคัญ เด็กที่ปรับตัวเป็นจะมีความพร้อมที่จะเรียนรู้วิชาและเนื้อหาใหม่อยู่เสมอ พร้อมที่จะเรียนกับครูคนใหม่ สามารถทำงานกับเพื่อนที่หลากหลาย เรียนรู้องค์ความรู้ใหม่ๆ เล่นกีฬาที่ไม่เคยเล่นมาก่อน เข้าสังคมได้อย่างเป็นธรรมชาติและหาความท้าทายให้ตัวเองอยู่อย่างต่อเนื่อง ในฐานะพ่อแม่ก็สามารถช่วยลูกได้โดยวิธีการดังต่อไปนี้:

  1. ควรสอนให้เค้ารู้จักในความไม่สมบูรณ์บ้าง แทนที่จะให้ลูกรู้สึกว่ามีทุกอย่าง คุยกับลูกถึงความแตกต่างระหว่างความต้องการกับความจำเป็น คนที่มีทุกอย่างไม่ได้แปลว่าเป็นคนที่มีความสุขที่สุด

2 การรู้จักกับความผิดหวังหรือการเรียนรู้ที่จะล้มให้เป็น คือยาที่จะช่วยให้เด็กเข้มแข็ง อย่ากดดันว่าลูกต้องได้เกรด 4 ตลอดเวลา หากเขาพลาด เราควรสนับสนุนและพร้อมให้คำปรึกษาแก่ลูกได้

  1. หากต้องการให้เขาเรียนรู้ที่จะปรับตัวรับความเปลี่ยนแปลง พ่อแม่ควรทำให้เห็นเป็นตัวอย่าง เด็กจะเรียนรู้และซึมซับแนวความคิดและพฤติกรรมจากพ่อแม่

ความเปลี่ยนแปลง หรือ Change นั้นเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้นในฐานะครู หรือพ่อแม่ เราควรสนับสนุนให้เด็กเริ่มเผชิญกับสิ่งดังกล่าวด้วยตัวของเขาเอง เด็กสามารถที่จะเรียนรู้ในการปรับตัวได้ดีกว่าผู้ใหญ่ ดังนั้นหากเริ่มสอนให้เค้ารู้จักปรับตัวตั้งแต่เด็ก เขาจะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่มีความสุขในชีวิตต่อไปดังเช่นที่ ชาร์ล ดาร์วิน เคยกล่าวว่า ไม่ใช่เผ่าพันธุ์ที่แข็งแกร่งที่สุดหรือฉลาดที่สุดจะอยู่รอดแต่คือคนที่สามารถปรับตัวรับความเปลี่ยนแปลงได้ดีที่สุดต่างหากที่จะประสบความสำเร็จ

 

“It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent that survives. It is the one that is most adaptable to change”. Charles Darwin

ในฐานะสถาบันการศึกษามหาวิทยาลัยรังสิต ไม่เพียงคิดที่จะพัฒนาคนหรือเยาวชนให้มีความพร้อมเพียงแค่ระดับอุดมศึกษาเท่านั้น เราจึงเริ่มปูพื้นฐานทางความคิดผ่านการศึกษาในรูปแบบที่มีความหลากหลาย มีความเป็นองค์รวม เรียนรู้ รู้จักศาสตร์ของการศึกษารอบด้านตั้งแต่วัยเด็ก ปฐมวัย และมัธยมศึกษา  และมาต่อยอดเฉพาะทางในสายอาชีพที่ถนัดต่อไป